Koalizioa abstenitu egingo da bihar Eusko Legebiltzarrean egingo den bozketan, eta mila milioiak euskal eredu ekonomikoa justizia sozialarekin eta iraunkortasun ekologikoarekin eraldatzeko ekimen bat erregistratu du
Sumar legebiltzar-taldea abstenitu egingo da Eusko Jaurlaritzak 2025erako iragarri duen 1.000 milioi euroko ezohiko zorpetzeari buruzko bozketan, uste baitu Jaurlaritzak ez duela azaldu baliabide horiek zertarako eta nola erabiliko diren. Aldi berean, legez besteko proposamen bat erregistratu du.
Bertan, ibilbide-orri argia, publikoa eta ebaluatzeko modukoa eskatzen da, funts horien zati handi bat — gutxienez % 60 — planetaren eta lurraldeen mugekin bat datorren industria-ereduaren aldaketa bultzatzeko, euskal ekonomia deskarbonizatzeko eta energia berriztagarriak modu orekatu eta ekitatiboan hedatzeko erabiliko dela bermatzeko.
“Ezin da zorpetze gehigarria lagundu zertan arituko den eta inbertsioetarako baldintzak zein izango diren jakin gabe; 1.000 milioi horiek aukera estrategikoa izan daitezke funtsezko sektoreen kontrol publikoa indartzeko eta ekonomia justuagoa, jasangarriagoa eta demokratikoagoa eraikitzeko, bertan bizi garen pertsonen bizitzarako funtsezko elementuetan autosufizientea izango dena, edo enpresak finantzatzeko balio dezakete, enplegua errotzeko edo mantentzeko inolako bermerik gabe, orain arte bezala”, adierazi du Jon Hernández legebiltzarkideak. “Eztabaida ez da teknikoa, politikoa da: edo funts horiek eraldatzeko erabiltzen ditugu, edo aberastasuna biltzen duen eta prekarietatea banatzen duen eredu agortu batean harrapatuta jarraituko dugu”.
Koalizioak eskatu duenez, “zorpetzearen % 60, gutxienez, industria-aldaketa iraunkorrera, ekoizpen-prozesuen deskarbonizaziora, energia, elikadura edo mugikortasuna bezalako funtsezko sektoreen birlokalizaziora, eta ekonomia zirkularra eta lurralderatutako bioekonomia deritzona bultzatzera bideratutako proiektuetara bideratu behar da”.
LBPk barne hartzen du “energiaren euskal enpresa publiko” bat sortzea, “berriztagarrietan, autokontsumoan eta biltegiratzean operadore integral gisa jardungo duena, tokiko udalerri eta energia-komunitateekin koordinatuta”. “Subiranotasun energetikoa eta gure azpiegituren gaineko kontrol demokratikoa behar ditugu. Hori gabe, ez dago trantsizio justurik “, defendatu du Hernandezek.
Sumarrek “eskualdeko polo teknologiko eta industrialak” garatzea ere planteatzen du, “mugikortasun partekatu jasangarria, digitalizazio etikoa edo elikadura osasungarria bezalako sektore traktoreetan espezializatuak”, arreta berezia eskainiz landa-eremuei eta desindustrializazioak eragindako eskualdeei. Ekimenak honako hau eskatzen du: “finantzaketa publikoa eskuratzea itzulkin sozial eta ekologikoko baldintza argien mende egotea: enplegu egonkorra eta kalitatezkoa, genero-berdintasuna, plantillen parte-hartzea, trantsizio energetiko eraginkorra eta etekinen tokiko berrinbertsioa”. “Ezin da berriro gertatu jarduera deslokalizatzen duten edo lurraldean ezer utzi gabe irabaziak banatzen dituzten enpresak diru publikoarekin finantzatzea”, ohartarazi du Hernandezek.
Gainera, koaliziotik “ibilbide-orri publiko eta egutegiduna” proposatu dute, eta “inbertsioen eragina urtero ebaluatzeko sistema publiko bat sortzea: sortutako enplegua, emisio murriztuak, birkokatze produktiboa eta desberdintasunen murrizketa”.
Azkenik, Sumarrek zerga-erreforma progresibo eta estruktural baten beharra ere planteatu du, foru-ogasunekin koordinatuta. Koalizioak defendatzen du gastu publikoaren igoera zerga-sistema bidezkoago batean oinarritu behar dela, errenta altuen, ondare handien eta aparteko enpresa-mozkinen ekarpena handituko duen sistema batean, eta euskal zerga-sistemaren birbanaketa-ahalmena indartuko duen sistema batean. Eta, batez ere, laneko eta kapitaleko errenten ekarpenak orekatzea, baizik eta zorra langileok ordainduko dugu.